Suluk Gatholoco Pupuh II

Lanjutan Suluk Gatholoco.

Pupuh II, Dandanggula

1. Êndhek cilik remane barintik, tur aburik wau rainira, ciri kera ing mripate, alis barungut têpung, irung sunthi cangkême nguplik, waja gingsul tur pêthak, lambe kandêl biru, janggut goleng sêmu nyênthang, pipi klungsur kupingira anjêpiping, gulu panggêl tur cêndhak.Pendek kecil rambutnya keriting, wajahnya burik, matanya juling, alis tebal bertaut, hidung pesek mulut maju, gigi gingsul besar dan putih, bibir tebal biru, janggut bengkok agak melebar, pipi kempot telinga berdiri, leher besar dan pendek.
2. Pundhak brojol sêmune angêmpis, punang asta cêndhak tur kuwaga, ting carênthik darijine, alêkik dhadhanipun, wêtêng bekel bokongnya canthik, sêmu ekor dhêngkulnya, lampahipun impur, kulit ambêsisik mangkak, ambêngkerok napasira kêmpas-kêmpis, sayak lêsu kewala.Pundak turun seperti kempes, tangannya pendek dan besar, jarinya berantakan, dadanya melesak, perut buncit kecil pantat tepos, seperti ekor dengkulnya, jalannya sempor, kulit bersisik kelam, ketika bernafas ngos-ngosan, seperti sedang kelelahan.
3. Bêdudane pring tutul kinisik, apan blorok kuninge sêmu bang, asungsun tiga ponthange, bongkot têngah lan pucuk, timah budhêng ingkang kinardi, cupak irêng tur tuwa, gripis nyênyêpipun, mêlêng-mêlêng sêmu nglênga, labêt saking kenging kukus sabên ari, pangoturik den asta.Pipa dari bambu kecil digosok, warna kuning semu merah, berhias di tiga tempat, di pangkal tengah dan ujung, timah hitam untuk hiasan, hitam pekat dan tua, gripis hisapannya, berminyak kehitaman, karena setiap saat terkena asap, namun tetap dibawa.
4. Kandhutane klelet gangsal glindhing, alon lenggah cakêt Guru tiga, sarwi angempos napase, kapyarsa sênguk-sênguk, gandanira prêngus asangit, tumanduk mring panggenan, santri ingkang lungguh, Gatholoco ngambil sigra, kandhutane têgêsan kang aneng kendhit, gya nitik karya brama.Bekalnya candu lima gelintir, pelan duduk dekat ketiga Guru, sambil nafasnya ngempos, terdengar sengak senguk, bau badannya prengus menyengat, kena ke tempat, santri yang duduk, Gatholoco segera mengambil, bekal yang dalam buntalan di pinggangnya, lantas memantik api.
5. Nulya udut kebulnya ngêbuli, para santri kawratan sêdaya, asêngak sanget sangite, murid ênêm tumungkul, mêrgo sarwi atutup rai, sawêneh mithes grana, kang sawêneh watuk, mingsêr saking palênggahan, samya pindhah neng wurine guruneki, nyingkiri punang ganda.Seketika asap rokok mengepul, para santri merasa keberatan, sêngak sekali sangitnya, keenam murid menunduk, oleh sebab menutup wajah, beberapa memencet hidung, yang lainnta terbatuk-batuk, bergeser dari tempat duduknya, pindah di belakang guru mereka, menghindari bau tak sedap.
6. Guru tiga waspada ningali, mring Wajuja ingkang lagya prapta, kawuryan mêsum ulate, sareng denira nebut, astagapirullah-hal-ngadim, dubillah minas setan, ilaha lallahu, lah iku manusa apa, salawase urip aneng dunya iki, ingsun durung tumingal.Ketiga guru menatap waspada, ke Wajuja yang baru datang, terlihat keruh pandangannya, bersamaan mereka berucap, astaghfirullahal ‘adzim, audzubillahiminassyaithon, laillahailallahu, lah itu manusia apa, selama hidup di dunia ini, aku belum melihatnya.
7. Janma ingkang rupane kayeki, sarwi noleh ngandika mring sabat, Padha tingalana kuwe, manusa kurang wuruk, datan wêruh sakehing Nabi, neng dunya wus cilaka, iku durung besuk, siniksa aneng akherat, rikêl sewu siksane neng dunya kuwi, mulane wêkas ingwang.Manusia yang berwujud seperti ini, sambil menoleh berkatalah ke sahabat, lihatlah itu, manusia kurang pengajaran, tidak mengenal Para Nabi, di dunia sudah celaka, itu belum kelak, disiksa di akherat, berlipat seribu siksanya di dunia itu, karenanya aku berpesan.
8. Ingkang pêthel sinauwa ngaji, amrih wêruh sarak Rasulullah, slamêt dunya akherate, sapa kang nêja manut, ing saringat Andika Nabi, mêsthi oleh kamulyan, sapa kang tan manut, bakale nêmu cilaka, Ahmad Ngarip mangkana denira eling, Janma iku sun kira.Yang rajin belajar mengaji, agar tahu syari’at Rasulullah, selamat dunia akhirat, siapa yang menurut, kepada syari’at Baginda Nabi, pastilah mendapat kemuliaan, siapa yang tak menurut, bakal ketemi celaka, Ahmad Ngarip makanya kamu ingat, Manusia itu kukira.
9. Dudu anak manusa sayêkti, anak Bêlis Setan Brêkasakan, turune Mêmêdi Wewe, Gatholoco duk ngrungu, den wastani yen anak Bêlis, langkung sakit manahnya, nanging tan kawêtu, ngungkapi gembolanira, kleletipun sajêbug sigra ingambil, den untal babar pisan. Bukan anak manusia sungguhan, anak Iblis Setan Brêkasakan, keturunannya Mêmêdi Wewe, Gatholoco saat mendengar, disebut sebagai anak Iblis, amat sakit hatinya, namun tak dikeluarkan, membuka gembolannya, diambilnya segera candu sekepal, ditelan sekaligus semuanya.
Dhamar Shashangka menduga bahwa penulis Gatholoco mengambil pola pikir ajaran Shiwa Tantrayana yang sangat populer pada masa itu, yaitu dari kitab Mahanirvana Tantra : "Pautvaa pitvaa punah pitvaa yaavat patati bhuutale, Punarutyaaya dyai potvaa punarjanma ga vidhate." yang artinya "Minum, teruslah minum hingga kamu terjerembab ke tanah. Lantas berdirilah kembali dan minum lagi hingga sesudah itu kamu akan terbebas dari punarjanma (reinkarnasi) dan mencapai kesempurnaan (Moksha)."

Minum di sini bermakna spiritual, bukan fisik. Sebagaimana Rumi, meneguk anggur spiritual meski mabok, jatuh terjerembab, tak membuat para penghayat jalan sufi jadi jera serta selalu bangkit kembali, dan dengan cara itu kesadaran dibangun, ditempa, dan diasah. Minum anggur atau menelan candu spiritual hingga lupa diri, mendekat ke sifat ke-Illahi-an dan menjadi kecanduan akan Kesempurnaan merupakan prasyarat mutlak bagi yang ingin menggapai Kesadaran Paripurna.
10. Pan sakala êndême mratani, mrasuk badan kulit dagingira, ludira otot bayune, balung kalawan sungsum, kêkiyatan sadaya pulih, kawistara njrêbabak, cahyanipun santun, Guru tiga wrin waspada, samya eram tyasnya ngungun tan andugi, pratingkah kang mangkana. Seketika mabuklah dia, candu merasuk badan kulit dagingnya, darah otot anginnya, tulang dan sumsum, seluruh kekuatan pulih, terlihat bersinar, cahayanya santun, ketiga Guru waspada, heran hatinya tak bisa memahami, kelakuan seperti itu.
11. Abdul Jabar ngucap mring Mad Ngarip, Lah ta mara age takonana, apa kang den untal kuwe, lan sapa aranipun, sarta manêh wismane ngêndi, apa panggotanira, ing sadinanipun, lan apa tan adus toya, salawase dene awake mbasisik, janma iku sun kira.Abdul Jabar berucap ke Mad Ngarip, lah segeralah kamu tanyai, apa yang ditelannya itu, dan siapa namanya, dan rumahnya di mana, apa pekerjaannya, sehari-harinya, dan apa tak pernah mandi, selamanya karena badannya bersisik, manusia itu kukira.
Dhamar Shashangka menyebut bahwa awam tentu akan merasa aneh ketika melihat tingkah tak umum oleh penghayat jalan spiritual seperti Gatholoco yang menelan candu di depan para agamawan dan membuat mereka melengak keheranan.

Gatholoco menjungkirbalikkan logika spiritual awam dan bahkan para agamawan sekalipun. Gatholoco yang mabok oleh candu Illahi membuat kesadarannnya terayun ke segala arah dan menggedor sekat sempit pemahaman tentang syari’at. Ini akan sulit dipahami oleh mereka yang belum penah menikmati Candu yang sama.
12. Ora ngrêti nyarak lawan sirik, najis mêkruh batal lawan karam, mung nganggo sênênge dhewe, sanajan iwak asu, daging celeng utawa babi, anggêr doyan pinangan, ora nduwe gigu, tan pisan wêdi duraka, Ahmad Ngarip mrêpeki gya muwus aris, Wong ala ingsun tannya. Tidak tahu syari’at dan larangannya, najis makruh batal dan haram, hanya menuruti kesenangan sendiri, walau daging anjing, daging celeng atau babi, kalau suka dimakannya, tak punya jijik, tak sekalipun takut durhaka, Ahmad Ngarip mendekat dan segera berkata, Manusia jelek aku tanya.
13. Lah ta sapa aranira yêkti, sarta manêh ngêndi wismanira, kang tinannya lon saure, Gatholoco aranku, ingsun janma Lanang Sujati, omahku têngah jagad, Guru tiga ngrungu, sarêng denya latah-latah, Bêdhes buset aran nora lumrah janmi, jênêngmu iku karam. Lah siapa namamu sesungguhnya, dan di mana rumahmu, yang ditanya menjawab pelan, Gatholoco namaku, aku manusia Lanang Sejati, rumahku di tengah jagad, ketiga Guru mendengar, bersamaan tertawa terbahak, Monyet busyet nama tak umum manusia, namamu itu haram.
Gatholoco menyebut diri Lelaki Sejati, yang bertempat tinggal di tengah jagad, tidak di Kutub Utara atau di Selatan, di ujung Barat atau di Timur, tidak juga di atas atau di bawah. Ia tidak lagi berayun mengikuti bandul senang-sedih, cinta-benci, dan semua paradoks dunia lainnya.
14. Gatholoco ngucap tannya aris, Dene sira padha latah-latah, anggêguyu apa kuwe, Kyai Guru sumaur, Krana saking tyasingsun gêli, gumun mring jênêngira, Gatholoco muwus, Ing mangka jênêng utama, Gatho iku têgêse Sirah Kang Wadi, Loco Pranti Gosokan.Gatholoco bertanya kalem, Kenapa kalian terbahak-bahak, mentertawai apa itu, Kyai Guru menjawab, karena saking hatiku geli, heran dengan namamu, Gatholoco berkata, Padahal itu nama utama, Gatho itu artinya Kepala Yang Wadi, Loco Alat Kocok.
Gatho atau gathel (ada Situs Watu Gathel di Karangmangu, Baturraden) adalah kontol atau penis, loco artinya kocok, jadi Gatholoco berarti kocok penis yang pada puncak ekstasinya berujung pada terpancarnya mani.

Jalma manusia itu terdiri dari:
- Badan Fisik (Hindu: sthula sariira; Tasawuf Islam: jasad; Kejawen: dhindhing jalal aran kijab atau dinding agung disebut hijab/tirai).

- Badan Halus (Hindu: suksma sariira; Tasawuf: ‘nafs atau pribadi; Kejawen: troh ilapi atau ruh idlafi, damar aran kandhil atau pelita bernama kandil, dan sesotya aran darah atau cahaya bernama darah).

- Badan Sejati (Hindu: atma sariira; Tasawuf: ruh; Kejawen: kayu sajaratul yakin atau pohon keyakinan utama , Nur Muhammad atau cahaya terpuji, dan kaca aran miratulkayai atau cermin bernama mir’atul haya’/malu, Kang Nguripi atau yang membuat hidup).

Ketiga bentuk badan yang sempurna itu tercipta melalui aktifitas seksual antara pria dan wanita, dimana penis pria dikocok di dalam vagina wanita (Gatholoco) sehingga memancarlah mani yang berisi jutaan bibit kehidupan (atma) ke dalam rahim calon ibu.

Meski terkesan vulgar, namun adalah karena Gatholoco maka kehidupan bisa terus terjaga, dan oleh sebab itulah Gatholoco disebut sebagai nama utama.
15. Marma kabeh padha sun lilani, sakarsane ngundang marang ingwang, yekti sun sauri bae, têtêlu araningsun, kang sawiji Barang Kinisik, siji Barang Panglusan, nanging kang misuwur, manca pat manca lêlima, iya iku Gatholoco aran mami, prasaja tandha priya.Puaslah kalian semua aku relakan, semaumu panggil ke aku, pasti aku jawab saja, tiga namaku, yang pertama Barang Kinisik, satunya Barang Panglusan, namun yang terkenal, di empat penjuru lima penjuru angin, yaitu Gatholoco namaku, wajarnya tanda lelaki.
Barang Kinisik artinya adalah benda yang digosok di dalam lobang, sedangkan Barang Panglusan artinya benda yang dihaluskan dengan cara dikeluarmasukkan. Baik Gatholoco, Barang Kinisik, maupun Barang Panglusan bermakna sama, yaitu kocok penis.

Gatholoco sesungguhnya merupakan proses sakral nan suci, dengan cara mengkocok penis di dalam lobang vagina untuk memberikan jalan bagi kelahiran kembali para atma agar bisa melanjutkan kehidupan manusia di alam dunia.

Adalah bukan Gatholoco namanya jika pengkocokan penis di dalam vagina sekedar untuk mendapatkan sensasi kenikmatan badaniah semata. Laki-laki dan wanita yang memahami Gatholoco, layak disebut lelaki dan wanita sejati.
16. Kyai Guru mangsuli Tan bêcik, jênêngira iku luwih ala, jalaran bangêt sarune, karam najis lan mêkruh, iku jênêng anyilakani, jênêng dadi duraka, jênêng ora patut, wus kasêbut jroning kitab, nyirik karam yen mati munggah suwargi, kang karam manjing nraka. Kyai Guru menjawab tak patut, namamu itu lebih jelek, karena begitu joroknya, haram najis dan makruh, itu nama mencelakakan, nama jadi durhaka, nama tak patut, sudah disebut dalam kitab, menjauhi haram jika mati naik surga, yang haram masuk neraka.
17. Gatholoco menjêp ngiwi-iwi, gya gumujêng nyawang Guru tiga, sarwi mangkana ujare, Sarak-ira kang kliru, sapa bisa angêlus wadi, yêkti janma utama, iku apêsipun, priyayi kang lungguh Dêmang, myang Panewu Wadana Kliwon Bupati, liyane ora bisa.Gatholoco mencibir mengolok-olok, lantas tertawa menatap ketiga Guru, sambil berkata demikian, Syari’atmu yang salah, siapa bisa mengelus wadi (penis), sungguh manusia utama, itu sialnya, hanya orang yang jadi Dêmang, Panêwu Wadana Kliwon Bupati, lainnya tak bisa.
18. Rehning ingsun tan dadi priyayi, mung jênêngku jênêng Wadi Mulya, supaya turunku têmbe, dadi priyayi agung, Abdul Jabar angucap bêngis, Dhapurmu kaya luwak, nganggo sira ngaku, lamun Sujatine Lanang, Gatholoco gumujêng alon nauri, Ucapku nora salah.Walau aku bukan priyayi, namun namaku nama Rahasia Mulia, supaya keturunanku kelak, jadi priyayi agung, Abdul Jabar berkata bengis, Rupamu seperti luwak, dengan kamu ngaku, sebagai Sejatinnya Lelaki, Gatholoco tertawa menjawab pelan, Ucapku tak salah.
19. Ingsun ngaku wong Lanang Sujati, basa Lanang Sujati têmênan, wadiku apa dhapure, Sujati têgêsipun, ‘ingSUn urip tan nêJA maTI’, Guru tiga angucap, Dhapurmu lir antu, sajêge tan kambon toya, Gatholoco macucu nulya mangsuli, Ewuh kinarya siram.Aku ngaku Lelaki Sejati, bahwa Lelaki Sejati sungguhan, rahasiaku atau rupanya, Sejati artinya, aku hidup tak bis mati, Ketiga Guru berkata, Rupamu seperti hantu, tak pernah tersentuh air, Gatholoco memonyongkan bibir lantas menjawab, ribet melakukan mandi.
Dhamar Shashangka menyebut Gatholoco menyadari bahwa siapapun yang meningkat Kesadarannya dengan memahami Kemuliaan Proses Penciptaan melalui Gathel-nya atau Vagina-nya, yang menjadi lantaran kelahiran kembali para Atma atau Ruh, maka ia berhak menyandang predikat Lelaki Sejati atau Wanita Sejati.
20. Upamane ingsun adus warih, badaningsun wus kaisen toya, kalamun adus gênine, jro badan isi latu, yen rêsika sun gosok siti, asline saking lêmah, sun dus-ana lesus, badanku sumbêr maruta, tuduhêna kinarya adus punapi, ujarnya Guru tiga.Jikalau aku mandi air, tubuhku sudah terisi unsur, jika mandi api, dalam badan berisi api, jika bersihkan kugosok dengan tanah, aslinya dari tanah, kumandikan dengan angin leysus, badanku sumber angin, tunjukkan lakukan mandi apa, ketiga Guru menjawab.
21. Asal banyu yêkti adus warih, dimen suci iku badanira, Gatholoco sru saure, Sira santri tan urus, yen suciya sarana warih, sun kungkum sangang wulan, ora kulak kawruh, satêmêne bae iya, ingsun adus Tirta Tekad Suci Êning, ing tyas datan kaworan.Asal air layak mandi air, agar suci itu badanmu, Gatholoco lantang menjawab, kalian santri bodoh, jika suci ganden air, aku berendam sembilan bulan, tidak mencari ilmu, sesungguhnya memang iya, aku mandi Air Tekad Suci Hening, di hati yang tak terkotori.
22. Bangsa salah kang kalêbu ciri, iya iku adusing manusa, ingkang sabênêr-bênêre, Kyai Guru sumaur, Wong dhapure lir kirik gêring, sapa ingkang pracaya, nduwe pikir jujur, sira iku ingsun duga, ora nduwe batal karam mêkruh najis, wêruhmu amung halal. Golongan salah yang kemasukan cacat, itulah mandinya manusia, yang sebenar-benarnya, Kyai Guru menyahut, Rupamu saja seperti kirik kurus, siapa yang percaya, punya pikir jujur, kamu itu aku duga, tidak punya batal haram makruh najis, tahunya hanya halal.
23. Najan arak iwak celeng babi, anggêr doyan mêsthi sira pangan, ora wedi durakane, Gatholoco sumaur, Iku bênêr tan nganggo sisip, kaya pambatangira, najan iwak asu, sun titik asale purwa, lamun bêcik tan dadi sêriking janmi, najan babi celenga. Walau arak daging celeng babi, kalau doyan pasti kamu makan, tidak takut dosa, Gatholoco menyahut, itu benar tak salah, seperti dugaanmu, meski daging anjing, aku teliti asal usulnya, jika baik tak menyakiti sesama manusia, walau babi celeng juga.
24. Ngingu dhewe awit saking cilik, sapa ingkang wani nggugat mring wang, halal-e ngungkuli cêmpe, sanajan iwak wêdhus, yen asale srana tan bêcik, karam lir iwak sona, najan babi iku, tinilik kawitanira, yen purwane ngingu dhewe awit gênjik, luwih saking maenda.Memelihara sendiri sedari kecil, siapa yang berani menggugat kepadaku, halalnya melebihi anak kambing, walau daging kambing, jika asalnya secara tak baik, haram melebihi daging anjing, teliti asal usulnya, jika memelihara sendiri sedari babi kecil, melibihi halalnya kambing.
25. Najan wêdhus nanging nggonmu maling, luwih babi iku karam-ira, najan mangan iwak celeng, lamun asale jujur, mburu dhewe marang wanadri, dudu celeng colongan, halal-e kalangkung, sanajan iwak maesa, yen colongan luwih karam saking babi, ujarnya Guru tiga. Walau kambing tapi hasil mencuri, melebihi babi itu haramnya, walau makan daging celeng, kalau asalnya jujur, berburu sendiri di hutan, bukan celeng curian, halalnya luar biasa, walaupun daging kerbau, kalau curian lebih haram dari babi, kata Ketiga Guru.
26. Luwih halal padune si Bêlis, pantês têmên uripmu cilaka, kamlaratan salawase, tan duwe bêras pantun, sandhangane pating saluwir, kabeh amoh gombalan, sajêge tumuwuh, ora tau mangan enak, ora tau ngrasakake lêgi gurih, kuru tan darbe wisma. Lebih halal menurut si Iblis, pantas sekali hidupmu celaka, melarat selamanya, tak punya beras padi, pakaiannya compang camping, semua gombal lusuh, selama hidup, tak pernah makan enak, tidak pernah merasakan manis gurih, kurus tak punya rumah.
27. Gatholoco ngucap anyauri, Ingkang sugih sandhang lawan pangan, pirang kêthi momohane, kalawan pirang tumpuk, najis ingkang sira simpêni, Guru tiga duk myarsa, gumuyu angguguk, Sandhangan ingkang wus rusak, awor lêmah najisku kang tibeng bumi, kabeh wus awor kisma.Gatholoco berkata menjawab, Yang kaya sandang dan pangan, berapa peti busananya, dan berapa tumpuk, najis yang kamu simpan itu, Ketiga Guru begitu mendengar, tertawa geli, Pakaian yang sudah rusak, bercampur tanah najisku yang di bumi, semua sudah bercampur tanah.
28. Gatholoco anauri malih, Yen mangkono isih lumrah janma, ora kinaot arane, beda kalawan Ingsun, kabeh iki isining bumi, sakurêbing akasa, dadi darbek-Ingsun, kang anyar sarwa gumêbyar, Sun kon nganggo marang sanak-sanak mami, Ngong trima nganggo ala. Gatholoco menyahuti lagi, Jika begitu masih manusia lumrah, bukan pilihan namanya, berbeda dengan-Ku, semua ini isinya dibumi, semua dibawah langit, jadi milik-Ku, yang baru dan gemerlap, Aku minta berikan untuk saudara-saudaraku, Aku rela pakai yang jelek.
29. Apan Ingsun trima nganggo iki, pêpanganan ingkang enak-enak, kang lêgi gurih rasane, pêdhês asin sadarum, Sun kon mangan mring sagung janmi, ingkang sinipat gêsang, dene Ingsun amung, ngawruhi sadina-dina, Sun tulisi sastrane salikur iji, Sun simpên jroning manah. Karenanya Aku rela pakai ini, makanan yang enak-enak, yang manis gurih rasanya, pedas asin semuanya, Ku minta dimakan seluruh manusia, yang bersifat hidup, sedangkan Aku hanyalah, melihatnya setiap hari, Ku tuliskan Sastra Duapuluh Satu buah, Ku simpan dalam hati.
Shashangka menyebut bahwa Dua melambangkan keterikatan dualitas duniawi, sedangkan Satu melambangkan kebebasan dari dualitas duniawi. Manusia dengan Kesadaran tinggi, mampu meneliti dan mengamati kedua tingkatan kesadaran manusia ini. Itulah makna Sastra Salikur Iji yang dimaksud Gatholoco.
30. Ingsun dhewe mangan sabên ari, Ingsun milih ingkang luwih panas, sarta ingkang pait dhewe, najise dadi gunung, kabeh gunung ingkang ka-eksi, mulane kang bawana, padha mêtu kukus, tumuse gêni Sun pangan, ingkang dadi padhas watu lawan curi, klelet ingkang sun pangan.Aku sendiri makan tiap hari, Aku pilih yang lebih panas, dan yang paling pahit, najisnya jadi gunung, semua gunung yang terlihat, karenanya di bumi, pada keluar asap, sebab api Aku makan, yang jadi batu cadas dan runcing, candu yang ku makan.
31. Sadurunge Ingsun ngising najis, gunung iku yêkti durung ana, benjang bakal sirna maneh, lamun Ingsun wus mantun, ngising tai mêtu têka silit, titenana kewala, iki tutur-Ingsun, Guru tiga duk miyarsa, gya micara astane sarwi nudingi, Layak kuru tan pakra. Sebelum Aku berak kotoran, gunung itu sesungguhnya belum ada, kelak akan musnah lagi, jika Aku sudah kembali, berak tai keluar lewat dubur, perhatikan kelak, ini perkataan Aku, Ketiga Guru begitu mendengar, segera berkata sembari menuding, pantas kurus tak lumrah.
32. Gatholoco sigra anauri, Mila ingsun kurune kalintang, krana nurut mring karsane, Gusti Jêng Nabi Rasul, sabên ari ingsun turuti, tindak mênyang ngêpaken, awan sore esuk, mundhut candhu lawan madat, dipun dhahar kalawan dipun obongi, Allah kang paring wikan. Gatholoco segera menjawab, sebabnya aku kurus kering, karena menuruti pada perintahnya, Gusti Kanjeng Nabi Rasul, tiap hari aku turuti, jalan ke tempat madat, siang sore pagi, ambil candu dan madat, dimakan maupun dibakar, Allah yang beri ijin.
Tafsir Damar Shashangka, yang dimaksud Kangjeng Nabi Rasul oleh Gatholoco adalah Ruh-nya sendiri. Ruh yang sering disebut nurani memerintahkan manusia seperti Gatholoco untuk terus mabuk spiritual, agar terus ke-Candu-an dengan Ke-Illahi-an, dan Allah-pun me-ridloi.
33. Kangjêng Rasul yen tan den turuti, muring-muring bangêt nggone duka, sarta bangêt paniksane, ingsun tan bisa turu, Guru tiga samya nauri, Mung lagi tatanira, Kangjêng Nabi Rasul, karsa tindak mring ngêpaken, Kangjêng Rasul pêpundhene wong sabumi, aneng nagara Mekah.Kangjêng Rasul jika tak dituruti, mencak-mencak sekali marahnya, dan menyiksa sekali, aku tak bisa tidur, ketiga Guru segera menjawab, Ucapan tidak pantas, Kanjeng Nabi Rasul, mau bertandang ke tempat madat! Kanjeng Rasul diagungkan manusia sedunia, ada di negara Makkah.
34. Gatholoco anauri aris, Rasul Mêkah ingkang sira sêmbah, ora nana ing wujude, wus seda sewu taun, panggonane ing tanah Arbi, lêlakon pitung wulan, tur kadhangan laut, mung kari kubur kewala, sira sêmbah jungkar-jungkir sabên ari, apa bisa tumêka. Gatholoco menjawab pelan, Rasul Mekkah yang kamu sembah, tidak ada wujudnya, sudah meninggal seribu tahun, tempatnya di tanah Arab, perjalanan tujuh bulan, lagipula terhadang laut, hanya tinggal kubur saja, kamu sembah jungkir balik tiap hari, apa bisa datang.
Tafsirnya adalah jangan terus-terusan bergantung pada Nabi, karena beliau sudah meninggal, namun belajarlah bertanggung jawab terhadap tindak-tanduk diri sendiri dengan mengikuti tuntunan yang ada di dalam Al Qur'an dan Hadits.
35. Sêmbahira dadi tanpa kardi, luwih siya marang raganira, tan nêmbah Rasule dhewe, siya marang uripmu, nêmbah Rasul jabaning dhiri, kabeh sabangsanira, iku nora urus, nêbut Allah siya-siya, pating brêngok Allah ora kober guling, kabrêbêgên suwara. Sembahmu jadi tanpa guna, lebih menyusahkan badan sendiri, tak menyembah Rasulnya sendiri, sia-sia ke hidupmu, menyembah Rasul di luar diri, semua sepertimu, itu tak memahami, menyebut Allah sia-sia, teriak-teriak Allah tidak sempat tidur, terganggu suara.
Yang dimaksud 'Rasul sendiri' adalah Atma, Ruh, yang merupakan inti tiap makhluk. Ruh kita adalah utusan yang sesungguhnya.

Gatholoco mengkritik cara beribadah yang demonsratif, apalagi memakai pengeras suara bising. Ibadah tak perlu dipamer-pamerkan, tidak usah dengan cara berteriak-teriak.
36. Rasulullah seda sewu warsi, sira bêngok saking wisma-nira, bok kongsi modot gulune, masa bisa karungu, tiwas kêsêl tur tanpa kasil, Guru tiga angucap, Ujare cocotmu, layak mêsum ora lumrah, anyampahi pêpundhene wong sabumi, Gatholoco manabda. Rasulullah wafat seribu tahun, kamu teriaki dari rumahmu, walau sampai melar lehermu, mosok bisa dengar, kadung lelah dan tanpa hasil, Ketiga Guru berkata, Ucap bacotmu, layak mesum dan tak lumrah, menghina sesembahan manusia sedunia, Gatholoco berkata.
37. Bênêr mêsum saking susah mami, kadunungan barang ingkang gêlap, awit cilik têkeng mangke, kewuhan jawab-ingsun, yen konangan ingkang darbeni, supaya bisa luwar, ingsun njaluk rêmbug, kapriye bisane jawab, aywa nganti kêna ukum awak mami, Guru tiga miyarsa. Benar mesum saking susahku, ketempatan barang yang gelap, sejak kecil hingga kini, kesulitan jawabanku, kalau ketahuan yang punya, agar bisa terbebas, aku minta nasihat, bagaimana jawabku, jangan sampai aku terkena hukuman, tiga Guru mendengarkan.
38. Asru ngucap Nyata sira maling, ora pantês rembugan lan ingwang, sira iku wong munapek, duraka ing Hyang Agung, lamun ingsun gêlêm mulangi, pakartine dursila, mring panjawabipun, ora wurung katularan, najan ingsun datan anglakoni maling, yen gêlêm mulangana.Keras berkata Ternyata kamu maling, tak pantas rembugan dengan kami, kamu itu orang munafik, dosa ke Hyang Agung, jika aku mau mengajari, perbuatan yang durjana, tentang cara jawabnya, mau tak mau ketularan, meski aku tidak mencuri, jika bersedia berilah pelajaran.
39. Nalar bangsat paturane maling, yêkti dadi melu kêna siksa, Gatholoco pamuwuse, Yen sireku tan purun, amulangi mring jawab maling, payo padha cangkriman, nanging pamintengsun, badhenên ingkang sanyata, lamun sira têlu pisan tan mangrêti, guru tanpa paedah. Nalar bangsat perkataan maling, pasti jadi ikut kena siksa, Gatholoco berkata, jika kalian tidak mau, mengajari tentang jawab maling, mari bermain teka-teki, namun permintaanku, jawablah sungguh-sungguh, jika kalian bertiga tak tahu, guru tiada guna.
40. Kyai Guru samya anauri, Mara age saiki pasalna, cangkrimane kaya priye, manira arsa ngrungu, yen wus ngrungu sayêkti bangkit, masa bakal luputa, ucapna den gupuh, angajak cangkriman apa, sun batange dimen padha den sêkseni, santri murid nom noman.Kyai Guru pada menyetujui, silahkan segera sekarang sebutkan, teka-tekinya seperti apa, kami akan dengarkan, jika sudah dengar pasti paham, mosok bakal salah, cepat ucapkan, ajak teka-teki apa, aku tebak biar pada menyaksikan, murid santri muda-muda.


©2021 Ikuti